bao nhiêu doanh nghiệp việt có con cái là của để dành? 

Thời kỳ đổi mới kinh tế đã chứng kiến khá nhiều doanh nhân nổi lên. Họ đã xây dựng lên những doanh nghiệp với quy mô tương đối lớn như FPT, HSG, QCG, HAG, VIC... Một số cổ đông sáng lập vẫn còn trẻ nhưng không ít đã sắp bước sang tuổi nghỉ ngơi. Việc chuyển giao quyền lực đã được những người nhìn xa trông rộng tính tới. Tuy nhiên, việc này dường như không hề dễ dàng.
 

Trong trường hợp FPT, trước đó, giới đầu tư và chính ngài chủ tịch Trương Gia Bình đã thực sự kỳ vọng vào "người trẻ tuổi tài năng, đầy khát vọng" Trương Đình Anh. Mặc dù vậy, kết cục đã không như mong muốn. Ông Đình Anh thực sự giỏi, nhưng ở một quy mô lớn hơn, việc điều hành có lẽ đã không còn hiệu quả như trước.

Hay với Quốc Cường Gia Lai, ngay cả kinh nghiệm thương trường mấy chục năm của bà Như Loan cũng chưa lèo lái được QCG ra khỏi giông bão. Doanh nghiệp vẫn lỗ và nợ nần chất đầy vai. Đó có lẽ là cái khó để có thể chuyển giao một trách nhiệm vô cùng nặng nề như vậy sang người con trai vốn nổi trội hơn ở các lĩnh vực khác, chứ không phải kinh doanh.
Nhiều doanh nhân khác cũng không muốn gây sức ép lên con cái của mình trong việc tiếp quản doanh nghiệp của mình. Một số tích lũy kinh nghiệm quản lý cho con cái một cách rất từ từ, từ việc làm công nhân cho tới quản lý từng bộ phận, theo từng nấc một. Số khác thậm chí còn không ép con cái theo nghiệp cha mẹ, mà cho chúng được theo những sở thích đam mê của mình.

Thực tế cho thấy, việc tin tưởng và giao trọng trách lãnh đạo cho thế hệ doanh nhân thứ 2 là mong muốn của không ít các doanh nhân thành đạt hiện nay. Tuy nhiên, tìm được người như mong muốn không dễ. Tìm người ở ngoài vào điều hành cũng không phải lúc nào cũng có và nó còn liên quan tới sự trung thành, trung thực trong làm ăn. Ngược lại, giao quyền cho con cái cũng không phải lúc nào cũng thuận lợi. Nhiều người con không muốn theo nghiệp kinh doanh trong khi một số khác lại không đủ tài năng, chưa đủ chín hoặc còn quá trẻ.

Thực sự, việc đảm bảo cùng một lúc hai công việc: vừa kinh doanh tốt, xây dựng được một doanh nghiệp tầm cỡ, vừa đảm bảo nuôi dạy con cái trưởng thành, tiếp quản tốt vai trò của mình là vô cùng khó. Số lượng "hoàng tử", "công chúa" nỗi bước thành công bố mẹ trong cộng đồng doanh nhân nổi tiếng Việt Nam cũng không nhiều lắm cho dù các đại gia đều tâm niệm một điều: Con cái là của để dành, là cái hạnh phúc về cuối đời.

Các chuyên gia chương trình đào tạo “Lãnh đạo kế nghiệp/ Nextgen Leaders” của Trường PACE cho rằng: bên cạnh việc chọn người kế nghiệp chưa phù hợp, còn những yếu tố khác là mặc dù các “hoàng tử” “công chúa” mặc dù được đào tạo từ nước ngoài, học nhiều chương trình đào tạo nổi tiếng, nhưng vẫn chưa thể dung hòa được tư tưởng, văn hóa đã được gầy dựng từ rất lâu của doanh nghiệp; chưa biết cách ứng dụng các phương pháp, tư duy mới vào bộ máy doanh nghiệp một cách phù hợp; chưa thể hiện được bản thân tốt để thoát khỏi cái bóng của các bậc tiền bối. Người xưa có câu “Lửa thử vàng”, tuy nhiên không phải cứ chuyển giao là các lãnh đạo trẻ có thể nằm giữ biên cương được ngay, mà cần phải có một lộ trình bàn bản từ việc đào tạo chuyên biệt cho họ - người kế nghiệp. Sau đó phải là quá trình kèm cặp, tư vấn bởi các chuyên gia hay những tiền bối dày dạn kinh nghiệm đi trước.